• Project: renovatie, geestelijke gezondheidszorg
• Programma: gebruikersruimte voor verslaafden, gecombineerd met buurtfaciliteit
• Client: Woonstad Rotterdam
• Designteam: Harmen van de Wal, Smahan Amrach, Sofia Fernandes, Sonia Sousa, Karkahama
• Tuinontwerp: Harmen van de Wal, Beverley Walker, Peter van Brandwijk
• Locatie: Rotterdam
• Start ontwerp: September 2005
• Realisatie: Maart 2008
• Advies: Manja Ellenbroek, LEX-architects
• Constructeur: adviesbureau Baas
• Aannemer: Bam-Volker
• Bouwkosten: €615.000,00
• Fotografie: Ximena Davalos, Frank Hanswijk, Margi Geerlings

Hoe kan een noodzakelijke, maar ongewenst programma worden geïmplementeerd in een verpauperde buurt? De dubbele last die achterbuurten vaak dragen is dat ze niet alleen een een arme en kwetsbare samenleving vormen, maar dat ze ook een extra problematiek aantrekken en genereren van de sociaal onwenselijke groepen als verslaafden. De voorzieningen die voor hun getroffen worden zijn noodzakelijk, maar worden niet altijd door de buurt als wenselijk ervaren.
In het kader van de aanpak Millinxbuurt, Rotterdam Charlois, wordt de Moerkerkestraat aangepakt. In deze straat is al jaren een dagopvang voor verslaafden gevestigd. Verslaafden, patiënten van Bouman-GGZ kunnen hier onder toezicht hun eigen middelen consumeren, even tot rust komen en zichzelf verzorgen. Dit komt ook ten goede aan de buurt, doordat de verslaafden niet meer op straat gebruiken wordt de leefbaarheid van de straat beter. Dit wordt gecombineerd met een controle op het gedrag van de verslaafden; zij die zich slecht gedragen, wordt de toegang tot de gebruikersruimte ontzegt. Dit werkt al jaren erg goed. Maar het is een onzichtbaar effect en niemand zal een faciliteit als deze graag in zijn straat hebben. Om te voorkomen dat de gebruikersruimte de straat gaat domineren, is daarom voorgesteld om in het gebouw ook plaats te bieden aan een buurtfoyer. Een ruimte waar lokale theatergroepjes kunnen oefenen en verenigingen van eigenaren (de hedendaagse collectiviteit) kunnen vergaderen. Op gezette tijden kan de deur worden geopend voor de hele straat die er een buurtfeest, kinderspeelmiddagen kunnen organiseren.
De twee panden zijn radicaal verbouwd. Een nieuwe structuur wordt over en door de oude heen geschoven en alleen de voorgevel, de woningscheidende wanden en een deel van de vloeren worden in stand gehouden. Deze nieuwe structuur is er helemaal op gericht om twee functies die slecht samengaan effectief te combineren en is opgedeeld in vijf schijven. Aan weerszijden een lange steektrap met kasten, een zone met verkeersruimtes, een zone met kleinere functionele ruimtes, zoals de toiletten, de stafruimtes en de keukens en een zone met grotere verblijfsruimtes. Hierdoor kan er een strikte scheiding tussen de buurtfaciliteit en het dagzorgcentrum gehandhaafd blijven terwijl het gebouw toch flexibel in het gebruik blijft.

Tags: 2008, health care, neighborhood facility, realized, renovation